M Ỳ   T Ư Ơ N G   Đ E N   J A J A N G M Y E O N   

__________________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________________

• Gà rửa sạch, cho vào nồi đổ ngập nước. Đập dập củ gừng, hai củ hành tím và một nhúm muối cho vào nồi nước cho thơm. Luộc gà trong khoảng 20 - 30 phút cho chín. Nếu gà không ngập nước, thì phải lật gà cho chín đều. Để thử gà chín, lấy đũa chọc vào mình gà, nếu không thấy nước màu đỏ chảy ra là gà đã chín. Để nguyên gà trong nồi nước đậy vung khoảng 20 phút mới vớt ra. 
• Vo sạch gạo, trộn gạo với bột nghệ cho đều rồi nấu cơm như bình thường với nước vừa luộc gà. Có thể cho thêm một thìa cà phê muối cho cơm ngon.
• Trong thời gian chờ cơm chín, xé thịt gà thành miếng nhỏ. Trộn thịt gà với muối, tiêu và nước cốt chanh. Tùy sở thích, có thể trộn luôn thịt gà với muối tiêu và chanh hoặc pha muối tiêu chanh ở ngoài để chấm gà như bình thường. 
• Hành tím bóc vỏ, thái mỏng, phi thơm.
• Dưa chuột rửa sạch, thái miếng dọc rồi trộn cùng dầu dấm và giá đỗ để ăn kèm.
• Số nước luộc gà còn lại cho thêm gia vị cho vừa miêng, thêm hành hoặc rau củ tùy thích.
• Cơm chín xới ra đĩa, bày thịt gà xé lên trên rồi rắc một ít hành khô, rau răm đi kèm.

• Món cơm gà ngon là ở gà dai, giòn và ngọt nên phải chọn gà ta thịt chắc, thơm ngon. Gà công nghiệp sẽ không ra được món cơm gà đúng điệu.
• Nước dùng gà có thể nấu thêm với một số loại rau củ như bí xanh, ngô ngọt, lơ xanh, lơ trắng hay carot để tăng chất xơ và vitamin cho suất ăn. Vì thường suất cơm gà chỉ ăn kèm với một ít dưa chuột nên không được cân bằng về chất cho lắm.

___________________________________________________________________________________

Trời cũng rất xanh

Áo cũng một màu xanh

Bất giác một vài câu hát của nhạc sĩ Hồng Đăng thoáng qua trong đầu, thay lời miêu tả về buổi sáng tháng tám ở Gành Đá Đĩa:

"Chân trời rất xanh gọi nắng xôn xao! 

Con thuyền rất vui và gió hát ngọt ngào. 

Môi cười rất xinh lung linh màu áo, 

mây trắng gợn lên những cánh chim hải âu"

Giơ máy lên và "bắn"

Bắn được mấy cây xương rồng

__________________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________________

V Ư Ờ N    N H O  B A  M Ọ I

Để đến được đây thì khá đơn giản, vì lẽ Trang trại nho Ba Mọi đã được check-in trên google map. Vì vậy cứ theo GPS mà đi. Hoặc không thủ công hơn, đi theo Quốc lộ 27 hướng Tháp Chàm, đến ngã tư Tháp Chàm (đường vào Ga) thì rẽ trái hướng về phía Nam đến Cầu Mống, qua khỏ cầu rẽ trái khoảng 400m sẽ đến trường tiểu học Hiệp Hòa, hỏi thăm trang trại nho Ba Mọi. Ngay ở phía ngoài đường có tấm biển chỉ dẫn có mũi tên, xe ô tô có thể vào tận nơi. Khi chúng tôi đến, cũng có một đoàn khách du lịch ở đấy. Vườn nho được tự do tham quan, cứ vào chào hỏi và họ sẽ chỉ đường cho ra vườn nho.
Như bình thường, bác Ba Mọi sẽ tiếp đón khách và kể một vài câu chuyện về việc trồng nho. Hôm chúng tôi đến, bác chỉ hỏi thăm được vài câu và cáo lỗi với chúng tôi vì bác còn bận việc trang trại. Vườn nho hôm ấy chỉ có nho xanh đương quả, nho đỏ, nho đen không có tại vườn. Bác còn một trang trại khác có giống nho đen ngon đã có chùm mà không phải khu vực dành cho tham quan. Chẳng có mấy ai, chúng tôi tự do tác nghiệp và ngắm nhìn những chùm nho thích thú. Ngoài ra, ngay cạnh vườn nho còn có vườn táo cũng đang rất sai quả, loại táo xanh, to, giòn và ngọt. Bác Ba Mọi còn rất tự hào chỉ chúng tôi giàn hoa ti-gon ở đó cũng hấp dẫn không kém nho.


Thăm thú vườn nho chúng tôi trở lại khu vực mọi người thu hoạch và đóng gói nho. Bác Ba Mọi ới người làm bưng ra cho chúng tôi một đĩa đầy nho và táo, mời chúng tôi ăn miễn phí và thử cả món siro nho cũng như rượu. Siro nho ngọt ngọt chua chua mát lạnh trong trưa hè nóng bức, có một ly nhỏ mà khoan khoái. Chẳng mấy khách nào ra về mà không mua một ít táo và nho ngon lành về làm quà. Hai đứa chúng tôi mỗi đứa một cân táo, một cân nho, đóng hộp và mang về Hà Nội.

Sau giấc mơ vào tận vườn hái táo mùa thu ở Nhật, vườn nho Ninh Thuận là mục tiêu "hoa quả" thứ hai mà tôi đã thực hiện được. Vậy là chỉ còn cherry, mận, đào, dâu tây...nữa thôi.

_________________________________________________________________________________

S P A G H E T T I   V O N G O L E 

_________________________________________________________________________________

_________________________________________________________________________________

Với lịch trình này chúng tôi đi khá là gấp rút và riêng hai ngày cuối cùng tôi đã trải qua hơn 14 chuyến xe các kiểu kể cả đi chơi cho đến lúc về đến nhà tại Hà Nội. Mặc dù đã tham khảo nhiều thông tin và lên kế hoạch hơi hơi cẩn thận, bọn tôi đã gặp rất nhiều rắc rối vì các thông tin trên mạng đã bị "out date" so với thời điểm hiện tại. Trong hành trình này, ngày 1 và ngày 8 là khủng hoảng nhất trong việc đi lại do bị "HẾT VÉ XE" chặng Hà Khẩu - Côn Minh - Hà Khẩu. Chúng tôi đã không đi thẳng được mà phải bắt xe từng chặng ngắn để đến được nơi. Kinh nghiệm vụ này tôi có viết trong bài về Côn Minh Ở ĐÂY.

Tổng cộng chi phí cho chuyến đi này, kể cả tiền visa (không bao gồm tiền mua sắm), chúng tôi tiêu hết tầm 7-7.5 triệu/ người. Một con số không thể ngờ, nói không ai tin, chỉ người trong cuộc mới có thể hiểu. Ngoài tiền visa 75$ cho một người (gồm cả phí dịch vụ) thì mỗi đứa cầm đi khảng 4000 CNY sang bển, cuối cùng chỉ tiêu hết tiền của một đứa, còn tôi vẫn cầm nguyên cục tiền về Việt Nam. Chưa kể mỗi đứa còn mua hớ 1 cái vé tham quan 80 CNY mà ko dùng đến. Chúng tôi đi siêu tiết kiệm, nhưng ở vẫn tiện nghi, ăn uống vẫn bình thường không có mang gói mì tôm nào sang, vẫn đạt được hết các mục tiêu đề ra. Nói chung đi bụi thì tiết kiệm được đồng nào hay đồng ấy, nhưng cần chi cái gì thì vẫn phải chi.

Chúng tôi xin visa không suôn sẻ lắm, mặc dù đã xác định là làm dịch vụ cho nhanh. Visa Trung Quốc bây giờ có nhiều thay đổi, trước kia loại nhập cảnh 1 lần trong vòng 3 tháng là có thể lưu trú tối đa 30 ngày. Bây giờ, thời gian tối đa chỉ còn 15 ngày và giá visa cũng tăng lên thành 70$ phí. Chúng tôi làm dịch vụ hết tổng cộng 75$.

Thời điểm tôi xin visa sát sàn sạt Tết, còn có một tuần nữa là Đại sứ quán cũng nghỉ về quê ăn tết. Mặc dù visa Trung Quốc nổi tiếng làm nhanh, làm dễ mà lần này chúng tôi có 3 đứa nộp hồ sơ, thì chỉ có hồ sơ của tôi không có vấn đề gì. Không biết thời điểm đó có gì nhạy cảm, nên tất cả các hồ sơ nào hộ khẩu Hải Phòng đều rơi vào vòng "có thể bị từ chối". Vì thế cái hộ chiếu mác Hải Phòng phải nộp lần hai, thuê một dịch vụ khác, visa mới được dán. Còn một người bạn nữa của tôi đã bị Đại sứ quán Trung Quốc đã trả lại 2 lần hộ chiếu và từ chối cấp visa mà ko có lí do. Vậy là nhóm 3 người chuyển thành 2. 

Có thể thời điểm chúng nộp visa sát Tết quá nên cũng khó khăn hơn. Về visa Trung Quốc thì theo kinh nghiệm bản thân, cứ alo gọi dịch vụ họ đến tận nhà mang hộ chiếu đi và giao tận nơi là nhanh gọn nhất, không mắc công và giá rẻ.

- Taxi: Ở Vân Nam đi đến đâu cũng bắt được taxi, nhất là khu vực nhà ga, bến xe thì nhiều vô kể. Taxi ở đây thường không đi theo đồng hồ tính tiền mà mình cứ như xe ôm mà mặc cả. Hỏi họ tao muốn đi từ đây đến kia, bao nhiêu tiền, đắt quá giảm giá đi, nhì nhằng đến khi nào họ ok thì đi. Ở Côn Minh thành phố rộng mặc cả taxi sẽ khó hơn vì mình không biết quãng đường xa gần thế nào, chứ ở các địa điểm khác như Shangrila, Lệ Giang thì đi từ chỗ này đến chỗ kia chỉ tầm 5 -10 CNY là hết. Để tiết kiệm, bọn mình không đi taxi nhiều, chỉ đi ở Shangrila và 1 lần ở Côn Minh, do đi từ ga về hostel xa và không biết đi như nào do cái bản đồ của nó khó xem khủng khiếp :))) 

- Public bus: Vị cứu tinh của những đứa du lịch bụi. Xe bus công cộng ở đây rất thuận tiện và rẻ. Ở Côn Minh hay nông thôn La Bình thì cũng chỉ có 1¥  (bằng 1/2 giá xe bus Hà Nội), vì thế tốt nhất khi đến đâu cũng nên hỏi khách sạn/hostel cái bản đồ du lịch cho người nước ngoài rồi tự tìm đường đi bằng xe bus. Bus ở đây ko có phụ xe, chỉ có lái xe nên ko có người soát vé và trả tiền thừa. Vì thế phải chuẩn bị sẵn tiền lẻ 1¥ để khi lên xe đút vào cái thùng ở ngay chỗ lái xe ngồi. Được cái bus ở đây đi từ tốn và cẩn thận hơn anh bus Hà Nội nhà mình. Chính cái bus này là nhân tố khiến bọn mình tiết kiệm được một đống tiền. Ở Côn Minh, chúng tôi đi từ ga về hostel mất 40¥ taxi trong khi đi từ hostel ra ga bằng xe bus mất có 1¥ - có một sự khác biệt không hề nhẹ.

Đi đường dài:
Đi bất kể phương tiền đường dài nào ở Trung Quốc đều phải xuất trình giấy tờ cá nhân, mà với bọn mình là hộ chiếu. Ở đây không có chuyện bắt xe dọc đường (trừ khu vực quá xa xôi), mọi chặng đều phải mua vé có xuất trình passport, xe và tàu chỉ chở đúng số người quy định, khách lên đúng xe, ngồi đúng số ghế và xe xuất phả rất đúng giờ.
Kể cả tàu hỏa và bus đường dài đều có cửa ra riêng cho từng tàu/xe. Hành khách chỉ được mở cửa ra tàu/xe 15 phút trước khi chạy thôi.
- Tàu hỏa: Đây là phương tiện rất phổ biến và giá thành rẻ ở Trung Quốc, vì thế mà vé rất nhanh hết. Do đó đi đâu cũng phải mua vé trước 1-2 ngày. Vé ghế cứng ở đây không phải ghế gỗ cứng như Việt Nam, nó vẫn là ghế đệm, chỉ có điều ko ngả ra được thôi, và rất rẻ. Ví dụ đi Côn Minh - Lệ Giang, ghế cứng là 89¥, còn giường cứng là 142¥. Chúng tôi mua vé đi Lệ Giang trước 1 ngày mà ko còn ghế mềm, phải mua ghế cứng, đi một nửa chặng thì khách xuống ga Đại Lý rất nhiều nên sau đó thừa chỗ để nằm thoải mái.
Ở lịch trình này, từ Côn Minh có thể đi tàu đi Lệ Giang, La Bình. Không có đường sắt lên đến Shangrila. Để tra giá tàu, giờ tàu, có thể tham khảo ở ĐÂY


- Xe khách: 

CÔN MINH đi
Vì Côn Minh là trung tâm nên tất cả các điểm đều có thể bắt xe khách đi từ Côn Minh. Ở thành phố Côn Minh có những 4 bến xe khách theo 4 hướng Đông, Tây, Nam, Bắc.Vì thế phải nắm được địa điểm mình cần đi sẽ bắt xe ở bến xe nào. Cả lịch trình tôi chỉ đi tàu từ Côn Minh - Lệ Giang, còn lại hoàn toàn đi bằng xe bus vì mua vé tàu toàn bị hết vé.
Đi đến bến xe: Các xe bus số 80 (từ ga Côn Minh - 5¥), 82, 148, 151, 153, C65
- Bến xe khách phía Đông (Dung Bu): Là bến xe có các xe đi về hướng Đông và Đông Nam, các xe đi La Bình, đi theo cao tốc Thạch Lâm, Mông Tự...để về Hà Khẩu, về Việt Nam thì ra bến xe này.
Còn các bên xe khác mình không đi, nếu cần thông tin có thể xem thêm ở ĐÂY
Phần lớn xe chạy đường cao tốc nên an toàn và rất nhanh. Lượt đi Lệ Giang tôi đi tàu rồi đi bus lên Shangrila, lượt về chúng tôi đi bus thẳng từ Shangrila về Côn Minh mất có 5 tiếng buổi đêm, còn lại lái xe dừng lại ngủ 3 tiếng, vậy là tiết kiệm được phí một đêm ở khách sạn.

LỆ GIANG đi
- Ở Lệ Giang có một bến xe khách nằm phía Tây Nam phố cổ, trên đường Minzhu (民主路), có xe bus số 8 và số 11 đi qua.
- Ở đây có thể mua vé xe đi về Côn Minh hoặc đi Shangrila.

Về thông tin đi lại và giá cả cụ thể, có thể đọc chi tiết hơn tại từng bài viết ở mỗi điểm.
Côn Minh - La Bình: Ở La Bình có rất nhiều loại xe công cộng nhé, đi mỗi nơi có một loại xe phục vụ riêng. Link ở đây
Côn Minh - Lệ Giang: Link ở đây (Đoạn đầu)
Đến và đi Shangrila: Link ở đây (Đoạn cuối)
Nhỡ xe Hà Khẩu - Côn Minh và Côn Minh - Hà Khẩu hai lần - mua vé thay thế  link ở đây

***MỘT SỐ LƯU Ý KHI ĐI TRUNG QUỐC
Vì Trung Quốc không nói tiếng Anh, lại dùng chữ tượng hình nên đối với những ai không biết tiếng Trung cần chuẩn bị rất kĩ. Bản thân tôi đã từng học tiếng Trung nhưng quên gần hết, vẫn có thể nghe hiểu 1 tẹo. bạn đi cùng mình thì giỏi rồi, nên nhờ đó mà bọn mình giải quyết được khá nhiều vấn đề. Có một số lưu ý sau, nếu chuẩn bị tốt sẽ không lo gì cả:
1. Đừng trông chờ vào internet ở Trung Quốc: Cái này thì Trung Quốc rất nổi tiếng ở việc dùng các sản phẩm nội địa. Bạn sẽ không vào được google và tất cả các sản phẩm liên kết với google để tra cứu thông tin. Mạng Trung Quốc có trang riêng để tìm kiếm là www.baidu.com. Tuy nhiên các kết quả chỉ ra nhiều nhất khi tìm kiếm bằng tiếng Trung, còn nếu dùng tiếng Anh rất ít kết quả và tiếng Việt thì gần như không có. Rất nhiều website thông tin của Việt Nam đều không truy cập được để tham khảo. Vì thế tốt nhất hãy lưu website thông tin bổ ích với chế độ đọc offline vào điện thoại để dùng khi cần.
1. In cách viết và cách đọc một số từ:  đặc biệt là tên các địa danh, tên món ăn, các nhu yếu phẩm cần mua. Người dân họ không đọc được phiên âm, hoặc là cho họ xem hình ảnh, hoặc là cho họ xem chữ Hán. Cái này nên chuẩn bị cả một list các tên, cách viết chữ Hán, phiên âm, cách đọc rồi in ra mang theo người. Nếu dùng smartphone, có thể lưu lại file trong điện thoại.
2. Chuẩn bị bản đồ từ nhà: Có rất nhiều người đã đi và chụp lại bản đồ có lưu ý cụ thể rồi, tốt nhất nên in ra và cầm theo. Như thế mình dễ hiểu, lại vẫn có cả bản đồ gốc của TQ để dễ bề hỏi han. Ở bên này mình mua bản đồ du lịch mà nó toàn chữ Hán là chữ Hán xem rất khó (mình chỉ đọc đc bằng phiên âm). Hoặc tốt nhất là đi đến đâu, việc đầu tiên là xông vào lễ tân khách sạn/hostel xin cái bản đô du lịch cho khách nước ngoài để thuận tiện đi bộ và bắt xe bus. Dùng bản đồ offline của điện thoại cũng được, nhưng phải tải app và bản đồ sẵn từ Việt Nam.
3. Nhà vệ sinh ở bên này thường là xí xổm, ít dùng xí bệt, kể cả trong nhà nghỉ. Có rất nhiều nhà vệ sinh công cộng, tùy từng nơi họ thu phí khác nhau, nhưng thường là 0.5 - 2¥. Cơ mà tốt nhất là tận dụng đi wc ở khách sạn hoặc nhà hàng, đừng đi wc công cộng vì nó siêu siêu bẩn và mùi. Có lần bọn mình vào hẳn một cái fast food nhìn wc có vẻ sạch sẽ hiện đại, ai dè vào đến bên trong nó vẫn mùi kinh dị.
4. Nhớ cầm theo 1 cuộn giấy vệ sinh (ko lõi) đế đi đâu cũng có để dùng. WC công cộng ở đây ko có giấy và phải mua gói giấy ăn bé bé.
5. Áo ấm: Bắt đầu từ Lệ Giang là trời lạnh rồi, cần chuẩn bị áo ấm. Tốt nhất mặc nhiều lớp áo để dễ bề cởi, do ban ngày trời nắng vẫn thấy nóng, nhưng chỉ cần một đám mây ngang qua là rét run, giữa trời nắng tuyết vẫn rơi mà. Ở Shangrila, đêm nào nhiệt độ cũng dưới 0 độ C và tuyết rơi.
6. Cẩn thận với người bản địa:  Đối với những điểm nổi tiếng du lịch như Lệ Giang, Shangrila có rất nhiều "cò du lịch", đặc biệt với những người tự đi mà hỏi đường phải những người "cò" này, họ sẽ đòi tiền để dẫn đến chỗ mình cần đến, hoặc chỉ không đúng đường, hoặc gạ gẫm sử dụng dịch vụ của họ mà không đến được nơi mình cần. Rất nhiều trường hợp du khách tìm đường tự đi lên núi tuyết Ngọc Long thuê ngựa đi và bị dẫn đi loanh quanh ở chân núi ko lên được đến nơi.
7. Chỗ ở: ở đâu cũng vậy, ở trung tâm sẽ đắt hơn các chỗ khác. Vì thế nên tìm nhà nghỉ ở khu vực rìa trung tâm, nghĩa là đi bộ 5-10 phút là đến trung tâm mà vẫn rẻ. Mình toàn ở khu vực như vậy, giá phòng chỉ từ 60-80¥ cho 2 người. (ở Côn Minh hostel đắt nhất là 40¥/người, còn lại toàn phòng đôi tiện nghi đầy đủ có 60,70¥/2 người/đêm).
Còn nếu có điều kiện, ở Lệ Giang những phòng trọ style cổ siêu đẹp siêu thích giá tầm 300-500¥ thì thôi rồi thích mê tơi.
Phòng ngủ 70¥/đêm hai giường, đủ đệm điện, máy tính bàn, điều hòa, tivi, nóng lạnh ở Shangrila
8. Mua thịt bò Yak: Nhớ là nếu đi cả Lệ Giang và Shangrila mà muốn mua thịt bò Yak khô, ướt gì gì thì mua ở Shangrila sẽ rẻ hơn rất nhiều.
9. Phí bảo tồn ở Lệ Giang: Ở Lệ Giang là phố cổ, cũng như ở Hội An, việc mua vé tham quan là không bắt buộc. Việc mua vé sẽ bắt buộc nếu đi Ngọc Long Tuyết Sơn, hoặc vào Mộc Phủ có bán vé riêng. Còn nếu chỉ thăm phố cổ, đi công viên Hắc Long...thì không cần mua. Chúng tôi khi đến công viên Hắc Long thấy người ta bán vé ngoài cổng, không đọc kĩ đã mua vé mỗi người mất 80 CNY. Đến khi vào trong công viên mới thấy người ta ra ra vào vào tự do, đọc lại mới biết hóa ra vé này không bắt buộc.
10. Soi hành lý: Bất kể vào bến xe hay ga tàu hỏa, tàu điện ngầm ở Trung Quốc đều phải soi chiếu hành lí. Mọi người mua vé hay qua cửa soi đều xếp hành rất trật tự ngay ngắn.

Ở mỗi điểm đến lại có những câu chuyện riêng, có những thông tin riêng kể về hành trình của chúng tôi, vì thế nếu cần thông tin chi tiết hơn thì phải đọc các bài cụ thể. Khi về đến Việt Nam rồi, tôi vẫn còn tiếc khá nhiều địa điểm mình đã không đi được. Nhưng thời gian và tiền bạc có hạn, chúng tôi bắt buộc phải lựa chọn một số trong rất nhiều lựa chọn. Chắc chắn trong tương lai, tôi sẽ trở lại Vân Nam với một cung đường khác, vì còn nhiều điểm mà tôi "phải" ở đó một lần trong đời.

_____________________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________________

C H Ả   Ố C   L Á   L Ố T   N Ư Ớ N G   G I Ấ Y   B Ạ C  

___________________________________________________________________________________